Hút thuốc lá không chỉ là yếu tố nguy cơ gây nên các bệnh lý tim mạch và hô hấp, mà ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh thuốc lá có hại tới bệnh lý tiêu hóa. Hút thuốc góp phần gây ra nhiều rối loạn hệ tiêu hóa như ợ chua, ợ nóng, ợ trớ, đau bụng, mệt mỏi. Hút thuốc đã được chứng minh là yếu tố nguy cơ của ung thư thực quản, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), Crohn, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Không chỉ thuốc lá truyền thống mà cả thuốc lá điện tử cũng có nguy cơ cao gây các bệnh tiêu hóa, đặc biệt là ống tiêu hóa trên.
Siêu âm ổ bụng cho người lao động ở Phòng khám đa khoa chuyên khoa
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.
Những người hút thuốc lá thường xuyên gặp phải chứng ợ chua. Ợ chua xảy ra khi dịch axit từ dạ dày trào lên thực quản. Hút thuốc làm giảm sức mạnh của cơ vòng thực quản dưới LES, khiến axit trong dạ dày dễ dàng trào ngược hoặc chảy ngược vào thực quản.
Ngoài ra, việc hút thuốc cũng thúc đẩy sự di chuyển của muối mật từ ruột đến dạ dày, làm cho axit trong dạ dày có hại hơn. Hút thuốc còn có khả năng gây tổn thương trực tiếp thực quản, làm giảm khả năng chống lại những tổn thương thêm từ chất lỏng trào ngược.
Loét dạ dày tá tràng là một vết loét hở ở niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng, phần đầu tiên của ruột non. Đã có những báo cáo cho thấy có mối quan hệ giữa hút thuốc lá và loét, đặc biệt là loét tá tràng. Hút thuốc lá khiến vết loét dễ xảy ra hơn, ít khả năng lành hơn và dễ gây tử vong hơn so với người không hút thuốc.
Bên cạnh đó, hút thuốc lá cũng làm giảm bicarbonate do tuyến tụy sản xuất, can thiệp vào quá trình trung hòa axit trong tá tràng. Đã có bằng chứng cho thấy việc hút thuốc lá mãn tính có thể làm tăng lượng axit do dạ dày tiết ra.
Như vậy, so với những người không hút thì người hút thuốc có nguy cơ bị loét cao hơn, đặc biệt là loét tá tràng. Bên cạnh đó, khi bị loét thì các vết loét ở người hút thuốc cũng sẽ khó lành nhanh để đáp ứng với các phương pháp điều trị hiệu quả khác.
Những người đang hút thuốc và đã từng hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh Crohn cao hơn những người chưa bao giờ hút thuốc. Bệnh Crohn là bệnh viêm ruột gây kích ứng ở đường tiêu hoá khiến người bệnh bị đau và tiêu chảy ở nhiều mức độ khác nhau (nữ giới sẽ gặp nhiều hơn so với nam giới). Bệnh Crohn có thể dẫn đến các biến chứng như tắc ruột non và loét tại vị trí nối giữa khu vực bị ảnh hưởng và mô xung quanh. Mặc dù có thể dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng nhưng nhiều người bị mắc bệnh Crohn cần được phẫu thuật để loại bỏ các phần ruột bị ảnh hưởng.
Nghiên cứu cho thấy, hút thuốc lá sẽ làm thay đổi khả năng của gan để xử lý các chất đó, ảnh hưởng đến liều lượng thuốc cần thiết để điều trị bệnh trong nhiều trường hợp. Chưa kể, những người hút thuốc sẽ có khả năng gây trầm trọng thêm quá trình bệnh gan do uống quá nhiều rượu.
Hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi mật và phụ nữ là đối tượng có nguy cơ này cao hơn. Sỏi mật là các hạt nhỏ, cứng phát triển trong túi mật, cơ quan chứa mật được gan sản sinh ra. Sỏi mật có thể di chuyển vào các ống dẫn các enzyme tiêu hóa từ túi mật, gan và tụy đến tá tràng, gây viêm, nhiễm trùng và đau bụng.
Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống thanh-khí quản-phổi mà còn theo cuống họng để xâm nhập tới thực quản và gây biến đổi ung thư hóa. Hút thuốc cũng làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới là cơ giữa thực quản và dạ dày, giúp ngăn thức ăn từ dạ dày chảy ngược lại thực quản. Khi cơ vòng thực quản dưới yếu đi, các chất trong dạ dày có thể trào ngược lại thực quản, gây ợ chua và có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản và có nguy cơ tiến triển thành ung thư thực quản. Ngoài ra hút thuốc lá còn là nguy cơ gây nên rất nhiều bệnh lý khác, ảnh hưởng đến chính người hút và cả những người xung quanh khi hít phải khói thuốc lâu ngày. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh, cần từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
Minh Anh- TT KSBT
