Bệnh liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) – một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây từ lợn sang người – đang có xu hướng gia tăng tại nhiều địa phương trên cả nước. Trong đó, tỉnh Lạng Sơn – nơi tập trung nhiều hoạt động chăn nuôi, giết mổ nhỏ lẻ – cũng ghi nhận một số ca bệnh với diễn biến nặng, thậm chí nguy kịch. Trên thực tế, chỉ cần thay đổi thói quen ăn uống và nâng cao nhận thức phòng bệnh, chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm loại vi khuẩn chết người này.
Ảnh minh họa
Tiết canh, lòng lợn tái hay thịt chưa chín kỹ từ lâu đã hiện diện trong bữa ăn của nhiều gia đình, nhất là ở vùng nông thôn, miền núi. Tuy nhiên, chính thói quen ẩm thực này đang tiềm ẩn mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng: bệnh liên cầu khuẩn lợn – một bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể dẫn đến viêm màng não mủ, nhiễm khuẩn huyết, suy đa phủ tạng, tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.
Vi khuẩn Streptococcus suis tồn tại tự nhiên trong đường hô hấp, tiêu hóa và sinh dục của lợn. Con đường lây sang người phổ biến nhất là qua da bị xây xước tiếp xúc với dịch, máu của lợn nhiễm bệnh, hoặc qua việc tiêu thụ thực phẩm chế biến không đảm bảo vệ sinh.
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận từ vài chục đến hàng trăm ca nhiễm liên cầu khuẩn lợn ở người, chủ yếu tại các tỉnh có hoạt động giết mổ, tiêu thụ thịt lợn phổ biến. Đáng chú ý, một nghiên cứu gần đây cho thấy, tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, liên cầu khuẩn lợn là nguyên nhân gây viêm màng não hàng đầu ở người lớn, chiếm tới 40% số ca được ghi nhận, vượt cả phế cầu và não mô cầu. Tình hình càng phức tạp hơn khi hiện nay, trong số hơn 28.000 cơ sở giết mổ lợn trên cả nước, chỉ khoảng 3% có kiểm dịch thú y. Phần lớn còn lại là giết mổ nhỏ lẻ, thủ công, không đảm bảo vệ sinh và kiểm soát dịch bệnh, tạo điều kiện cho vi khuẩn từ lợn lây sang người qua thực phẩm nhiễm khuẩn.
Lạng Sơn là tỉnh miền núi giáp biên, có tỷ lệ hộ gia đình chăn nuôi lợn và giết mổ tại hộ cao. Tại các khu vực như Cao Lộc, Hữu Lũng, Văn Quan… ngành y tế ghi nhận một số trường hợp mắc bệnh liên cầu khuẩn lợn, đa phần liên quan đến thói quen ăn tiết canh hoặc giết mổ lợn bệnh.
Để chủ động phòng ngừa bệnh liên cầu khuẩn lợn, người dân cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau:
- Không ăn tiết canh, lòng tái, thịt lợn chưa nấu chín.
- Không giết mổ lợn ốm, lợn chết hoặc lợn không rõ nguồn gốc.
- Luôn đeo găng tay, khẩu trang khi tiếp xúc với lợn hoặc sản phẩm từ lợn.
- Lựa chọn thịt lợn có dấu kiểm dịch thú y, có nguồn gốc rõ ràng.
- Vệ sinh dụng cụ, tay chân sạch sẽ sau khi chế biến thực phẩm sống.
- Khi có dấu hiệu như sốt, đau đầu, ù tai, nôn mửa, xuất huyết dưới da... sau ăn thịt lợn hoặc tiếp xúc với lợn, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm.
Thực tế cho thấy, phần lớn ca bệnh liên cầu khuẩn lợn hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu người dân không chủ quan và có nhận thức đúng đắn. Mỗi bát tiết canh, mỗi miếng thịt tái – tưởng chừng ngon miệng – nhưng có thể là mầm bệnh khiến người ăn đối mặt với những ngày nằm viện đau đớn, thậm chí là mất mạng. Đã đến lúc, những thói quen ẩm thực nguy hiểm cần được thay thế bằng lối sống an toàn hơn. Truyền thông y tế phải vào cuộc mạnh mẽ, đồng hành cùng các cơ sở thú y, chính quyền địa phương trong việc giám sát, xử lý vi phạm và thay đổi hành vi cộng đồng.
Bệnh liên cầu khuẩn lợn là lời nhắc nhở rõ ràng nhất rằng, đôi khi thói quen dân gian có thể trở thành mối nguy y học. Mỗi người dân, mỗi hộ gia đình cần nâng cao cảnh giác, từ bỏ thói quen ăn uống không an toàn, không để mất đi sức khỏe – hay tính mạng – chỉ vì một bữa ăn không kiểm soát. Vì sức khỏe cộng đồng, hãy nói KHÔNG với tiết canh !
Như Ý – TT KSBT
